Komiks na zamówienie

Pewnie zastanawiasz się, czy to rozwiązanie, które spełni Twoje oczekiwania i potrzeby. Z doświadczenia odpowiem Ci, że tak, jeśli szukasz ciekawych opcji, związanych z promocją czy świętowaniem jubileuszu, a przy okazji przyświecają Ci na przykład cele edukacyjne lub związane z szeroko rozumianą społeczną odpowiedzialnością biznesu. Komiks to bowiem znakomity sposób przekazu, który skutecznie trafia do różnych grup docelowych, w tym o zróżnicowanym wieku czy zainteresowaniach (ale o tym szczegółowo opowiem Ci nieco później). Jest atrakcyjny, interesujący, często zabawny, a personalizacja pomaga skutecznie zapaść w pamięć i się wyróżnić.

Jeśli więc reprezentujesz struktury samorządowe (miasto, gminę czy powiat), instytucję kultury (teatr, muzeum, filharmonię, operę, ośrodek czy dom kultury) albo instytucję (jak policja, wojsko, straż pożarna, nadleśnictwo, ZUS, czy branżę ochrony zdrowia), koniecznie czytaj dalej.

Forma komiksu ma bowiem ten plus, że bez problemu trafia do różnego odbiorcy, a przecież dla takich przeznaczone są działania Twojej instytucji. Komiks na zlecenie jest także świetnym pomysłem na promowanie działań, związanych z edukacją, dlatego sięgają po niego szkoły, uczelnie czy instytuty naukowe.

Przekaz komiksowy niesie za sobą nie tylko treść, ale i pewną lekkość odbioru, więc może być znakomitym sposobem na pokazanie działań stowarzyszeń oraz fundacji, a także organizacji o różnym stopniu sformalizowania. Do takich organizacji należą na przykład koła łowieckie (piękny pomysł na uczczenie jubileuszu) czy harcerstwo (tutaj z kolei mamy od razu przekaz z promowaniem pewnych nieodłącznych wartości). A może stoi za Tobą drużyna sportowa, która właśnie realizuje ciekawy projekt albo przygotowuje się do świętowania okrągłej rocznicy? Zostań ze mną, a zobaczysz, jak wykorzystać komiks do działań związanych z kreowaniem pozytywnego wizerunku Twojej organizacji.

Komiks na zamówienie (komiks na zlecenie) a reklama graficzna

Na początek musisz wiedzieć, że rynek obfituje w oferty tworzenia komiksu na zlecenie czy komiksu na zamówienie, jednak duża część z tych ogłoszeń niewiele ma wspólnego w prawdziwym komiksem. Owszem, na pierwszy rzut oka forma jest zbliżona i rzeczywiście składa się z obrazów i tekstów w tak zwanych dymkach. Nie są to jednak komiksy, o jakich tutaj rozmawiamy i do zapoznania z którymi zachęcamy.

Komiks to tak naprawdę dzieło literatury popularnej, ma swoją fabułę, akcję, bohaterów; jest w nim koncepcja, są zwroty akcji czy stylizacje językowe. Jest także przestrzeń do budowania postaci, są miejsca, które można dowolnie kreować, a przede wszystkim jest historia, której konstrukcja ma przynieść realizację oczekiwanych po niej celów. Do tego w komiksie ogromne znaczenie ma wartościowa warstwa graficzna. Bardzo często już sam fakt, kto podjął się ilustrowania danego komiksu świadczy o jego wysokim poziomie. Jednocześnie taki komiks staje się ważnym elementem polskiego świata komiksowego, a dla kolekcjonerów – cennym nabytkiem.

Bywają komiksy, które są dziełem jednej osoby, ponieważ artysta (malarz czy rysownik, czasem grafik) jest jednocześnie scenarzystą komiksowym. Tworzy więc zarazem scenariusz opowieści, jak i ilustracje do niej. Inną formą komiksu jest taki, tworzony we współpracy: za scenariusz odpowiada scenarzysta komiksowy, natomiast ilustruje ją dany artysta. Ta forma jest o tyle ciekawa, że daje duże pole manewru i zapewnia sporą elastyczność – scenarzysta komiksowy, tworząc opowieść w danym stylu, jest w stanie dobrać do współpracy artystę, który najlepiej tę historię zobrazuje. To natomiast sprawia, że cały komiks zyskuje odpowiedni klimat, a rysunki doskonale podkreślają atmosferę opowieści.

Zanim więc zdecydujesz się na formę promocji poprzez komiks, bez względu na to, jaką dziedzinę, miejsce, wydarzenie czy osobę chcesz promować, sugeruję Ci dokładny research.

Na rynku, jak wspomniałem, jest mnóstwo ogłoszeń związanych z tworzeniem komiksów reklamowych. No właśnie, tyle że one naprawdę są reklamowe: to po prostu reklamy zamknięte w parakomiksowej formie. Przyrównałbym je raczej do humorystycznych obrazków satyrycznych, zamieszczanych w gazetach niż do prawdziwego komiksu. Ich forma jest zwykle bardzo prosta, rysunki niewyszukane, często wręcz symboliczne lub banalne, bo tak naprawdę nie o jakość w nich chodzi. Pracują nad nimi nie scenarzyści oraz ilustratorzy czy rysownicy, ale graficy w agencjach marketingowych. Jest to więc po prostu reklama, ubrana w komiksowy anturaż. Zazwyczaj traktują je więc jak kolejne zlecenie reklamowe (takie jak przygotowanie banneru czy grafiki reklamowej), nie zastanawiając się nad jego szerokim zastosowaniem oraz promocyjnym wydźwiękiem, jaki może za sobą nieść.

Poszukując artysty, który zrobi dla Ciebie komiks na zamówienie (komiks na zlecenie), musisz być uważny i świadomy. Musisz rozróżnić czy chcesz zlecić komuś faktycznie przygotowanie komiksu czy tylko zlecasz stworzenie grafiki (serii grafik) w formie komiksu. Jest to spora różnica!

Dla osób rzeczywiście tworzących komiksy, każde takie dzieło to ich „dziecko”. Tym bardziej, że tworzone jest pod nazwiskami (lub pseudonimami artystycznymi) i zasilają ich portfolio. W ich interesie jest więc dopilnować, aby komiks składał się z wciągającej historii, a przez jego karty przewinęli się zapadający w pamięć bohaterowie. Ich troska obejmuje także warstwę graficzną, która musi być atrakcyjna i spójna z opowiadaną historią, a przede wszystkim stanowić jakość samą w sobie, co wynika z szacunku do uprawianego gatunku literackiego.

Niestety często zdarza się, że nieświadomy zainteresowany, natknąwszy się w sieci na ogłoszenie o komiksie reklamowym, komiksie na zlecenie czy na zamówienie, daje się skusić na taką formę, zwłaszcza, jeśli ceny okazują się konkurencyjne. Finalnie kończy się tym, że opowieść jest słabej jakości, banalna i naiwna, wartość artystyczna znikoma, a tak wydany „komiks”, zamiast rzeczywiście stanowić atrakcyjne narzędzie promocji, kurzy się w szufladach archiwum lub magazynu.

Zanim więc zdecydujesz się na współpracę, zawsze przejrzyj dokładnie portfolio danego wykonawcy, zobacz jego/jej poprzednie prace, przyjrzyj się jakości wykonania oraz treściom.

Pamiętaj również, że współpraca z rzeczywistym scenarzystą komiksowym, a nie osobą, która tworzy treści na zlecenie agencji reklamowej, oferuje zupełnie inne możliwości, jak chociażby praca z pierwszoligowymi artystami. To z kolei otwiera następne drzwi, na przykład do promocji danego komiksu na komiksowych imprezach branżowych czy targach książki. Właściwy wybór scenarzysty komiksowego to zresztą spore ułatwienie, bo nie dość, że przeprowadzi Cię przez cały proces, to – także w swoim interesie – wesprze Cię promocyjnie, korzystając z własnych kontaktów w wydawnictwach, na forach, blogach czy w związanych z branżą kanałach mediów społecznościowych.

Typy komiksów na zamówienie

Skoro już wiesz, jak odróżnić grafikę reklamową wzorowaną na komiksie od prawdziwego komiksu, pora na kolejny etap. W tym miejscu ważne jest, aby pamiętać, że mając pomysł na komiks, nie musisz od razu wiedzieć wszystkiego, także tego, jak wyobrażasz sobie finalny produkt. Czasem już na tym etapie warto skontaktować się ze scenarzystą komiksowym, który, znając jedynie zarys, podpowie, w jaki sposób rozwinąć go w interesującą historię.

A możliwości jest sporo, bo i w świecie komiksu mamy do czynienia z różnymi jego odmianami. Wśród takich, które doskonale sprawdzają się w funkcji promocyjnej dla samorządów, instytucji czy organizacji, należą:

• komiksy historyczne – przedstawiające prawdziwe lub fikcyjne wydarzenia, oparte na historycznych faktach;
• komiksy biograficzne – skupione na prezentacji losów danej postaci, często w kontekście historycznym; zdarzają się jednak także inspirowane życiorysem postaci, lecz fikcyjne;
• komiksy okolicznościowe (promocyjne) – w tej grupie można zamknąć komiksy, powstające dla uczelni, instytutów naukowych, badawczych, ale też samorządów czy instytucji (jak policja lub straż pożarna), które mają na celu na przykład promocję turystyczną danego miejsca lub budowanie pozytywnego wizerunku;
• komiksy edukacyjne – w komiksach edukacyjnych przodują fundacje i stowarzyszenia, ale nie jest to regułą; komiksy tego rodzaju mają za zadanie w przystępnej formie przybliżyć często złożony problem, na przykład zdrowotny, rozwojowy czy związany z edukacją włączającą.

Pozwól, że w dalszych częściach tego poradnika trochę Ci o nich opowiem, aby łatwiej było Ci dokonać oceny, jaki rodzaj komiksu jest właściwy dla promowania działań, podejmowanych przez reprezentowany przez Ciebie podmiot. Każdy z nich może być bardzo interesującą opcją, która pomoże rozpropagować podejmowane w Twojej organizacji działania.

Pamiętaj jednak, ze to tylko podpowiedzi, a tak naprawdę – że użyję sloganu – ogranicza Cię tylko Twoja wyobraźnia. Komiks na zamówienie może na przykład świetnie podsumować realizowany projekt, może też promować konkretne wartości (tutaj często wykorzystuje się właśnie komiks historyczny). Szerzeniu wiedzy służą zarówno komiksy biograficzne, jak i edukacyjne, ale nic nie stoi na przeszkodzie, by wiedzą dzielić się też przez okolicznościowe komiksy na zamówienie.

Tego typu komiks znakomicie zresztą wykorzystują samorządy, przygotowując komiksowe przewodniki, jak np. „Komiksowy przewodnik po Bydgoszczy”. Bydgoszcz w ogóle polubiła komiks, świetnym przykładem ciekawego przedstawienia znanych postaci związanych z miastem jest pozycja „Buszujący w Bydgoszczy”, w której znajdziemy Polę Negri, Leona Wyczółkowskiego czy niezapomnianego Jeremiego Przyborę.

Ale to nie jedyny pomysł na promocję danego samorządu. Przedstawiona opowieść może być bowiem całkowicie fikcyjna, ale scenarzysta komiksowy w taki sposób splecie akcję, miejsca i osoby, że wszystko odbędzie się na dobrze znanym lokalnym tle. Taka formuła daje morze możliwości, jak na przykład wzbogacenie jej o specyficzne nazwy czy lokalną gwarę. Jeśli taka forma budzi Twoje zainteresowanie, odsyłam Cię do „Skarbu”, który stworzyłem z Mieczysławem Fijałem, a którego akcja dzieje się na warszawskiej Pradze.

Na potrzeby komiksu na zamówienie Szybu Miedzianka powstało natomiast całe uniwersum. Nie dość, że przenosi nas w czasie, to jeszcze rzuca w mniej lub bardziej znane miejsca na urokliwym Dolnym Śląsku, rewelacyjnie mieszając fakty z fikcją. Cała seria z komisarzem Kurtem Ueberschaerem z Kupferbergu ("Komisarz Ueberschaer") jest zresztą niezwykle udana, pozbawiona nachalnej reklamy, a na tyle wciągająca, że człowiek, mimo promocyjnego charakteru komiksu, po prostu chce czytać dalej. Krzysztof Masiewicz i Janusz Pawlak wykonali znakomitą robotę i bez wątpienia przyczynili się do rozpowszechnienia wiedzy o niezwykłym miejscu, jakim jest Miedzianka, nie tylko wśród fanów komiksowych opowieści.

Nie brakuje też komiksów, opartych na legendach i podaniach. Tego typu pozycje przyczyniają się do szerzenia wiedzy o regionie czy etnografii miejsca. Tym tropem poszli wydawcy „Opina” (Muzeum Romantyzmu), przenosząc na karty komiksu opartą na legendzie baśń Zygmunta Krasińskiego „Pan Trzech Pagórków”. Tutaj w ogóle stała się wspaniała rzecz, bo nie dość, że występuje jasne nawiązanie do opinogórskiej legendy, to jeszcze twórca, Rafał Kado, przypomniał nieco zapomniany utwór romantycznego poety.

Komiks na zamówienie może być także ukoronowaniem jakiegoś okresu pracy czy jubileuszu działania. Taką formę uczczenia swoich 110. urodzin wybrał na przykład Teatr Śląski, wydając sześć inspirowanych teatrem opowieści pod wspólnym tytułem „Śląski Wyspiański”. To historie o sztuce, o artystach – czasem faktograficzne, innym razem surrealistyczne – ale zawsze tak samo wciągające. Uwagę przykuwa też fantastyczna szata graficzna oraz okładka (autorstwa Piotra Perłowskiego).

Ale komiks na zlecenie nie musi powstać z jakiejś konkretnej okazji. Stanowi bowiem znakomity sposób na dzielenie się pewnymi promowanymi przez organizację wartościami czy ideami. W takim zamyśle powstał „Biegun” Tobiasza Piątkowskiego i Jarosława Gacha. Pozycja wydana przez Instytut Marka Kamińskiego to piękna opowieść o przyjaźni, wytrwałości i pokonywaniu trudności. Komiks jest więc ukoronowaniem wartości, jakie szerzy się w Instytucie i stanowi jego swoistą wizytówkę.

Bliski takiej idei jest komiks edukacyjny, który – choć brzmi sztampowo – wcale nie musi taki być. Kwestią kluczową jest odpowiedni dobór współpracowników: scenarzysty komiksowego oraz rysownika, których doświadczenie pozwoli zbudować ciekawy świat przedstawiony. Taki komiks wciągnie czytelnika mimo wplecionych wątków edukacyjnych. Przykładem niech będzie komiks „Czarne fale” Katarzyny Szaulińskiej i Daniela Chmielewskiego, zrealizowany dla Fundacji III Kliniki Psychiatrii „Syntonia”. Twórcy w przystępny sposób pokazali w nim młodym ludziom, jak radzić sobie z depresją, a przede wszystkim to, że depresja jest chorobą i należy ją leczyć – tak jak wszystkie inne schorzenia. Komiks znakomicie wpisuje się, mimo lat minionych od jego wydania, w nurt normalizowania chorób psychicznych i przeciwdziałania wykluczeniu.

Komiks na zamówienie może także w sposób niekonwencjonalny wspomóc działania biznesowe. Tutaj oczywiście realizacja komiksu wymaga dokładnej analizy grupy docelowej, ponieważ posunięcia biznesowe muszą się bilansować lub w jasny sposób przekładać na zyski. Nie zawsze chodzi jednak o zarobek, często wartość działań marketingowych wylicza się za pomocą tak zwanego ekwiwalentu reklamowego. To szacunkowa kwota, jaką przedsiębiorca musiałby wydać na wspomnienie o jego organizacji na różnych stronach internetowych i w kanałach social media oraz w mediach tradycyjnych. Przykładem takiego rodzaju komiksu na zamówienie, który, oprócz tego, że jest ciekawy i wciągający, spełnia także cele biznesowe, jest seria „Historie zakrapiane piwem” autorstwa Krzysztofa Bryneckiego i wydane przez Browar Dukla.

Jak widzisz, komiks na zlecenie otwiera mnóstwo drzwi do promocji zarówno Twojej organizacji, jak i podejmowanych przez nią działań. Pamiętaj, że nie musisz mieć gotowego planu całej historii, bo od tego jestem ja. Wystarczy, że masz pomysł i garść podstawowych informacji – resztę spokojnie omówimy i przyjmiemy takie rozwiązania, które pomogą w najpełniejszy sposób wykorzystać potencjał projektu oraz osiągnąć zamierzone cele.